مرکز علم فنلاند هیوریکا (Heureka) در شهر وانتا در شمال هلسینکی واقع است. هدف از ایجاد این مرکز علم ترویج اطلاعات علمی و گسترش شیوه‏های آموزش علوم و مفاهیم علمی است. کلمه هیوریکا (Heureka)، برگرفته از واژه یونانی(eureka) یوریکا، به معنای حرف ندایی است که در زمان جشن برای یک کشف یا اختراع استفاده می‌شود. ریشه آن به ارشمیدس ریاضیدان و مخترع یونان باستان باز می‌گردد. مرکز علم هیوریکا شامل بخش‌های نمایشگاهی اندرونی و بیرونی با مجموعه آثار تعاملی است که برای بازدیدکننده امکان آزمایش مفاهیم و ایده‏ها را بصورت مستقل فراهم می‏سازد. علاوه بر این آسمان نمایی به ظرفیت ۱۳۵ صندلی نیز در این مرکز وجود دارد.
مرکز علم هیوریکا، سازمانی غیر دولتی است که توسط بنیاد مرکز علم فنلاند اداره می‏شود. بنیاد مرکز علم فنلاند، سازمانی مشارکتی با انجمن علمی فنلاند، بخش آموزش، تجارت و صنعت است. بزرگترین بدنه این بنیاد، هیئت مدیره آن است که اتخاذ تصمیمات را بر عهده دارد. مسئولیت فعالیت‌های هر روزه مرکز، برعهده مدیر مجموعه است که همکاری نزدیک با تیم مدیریتی و بقیه کارکنان دارد.

تاریخچه

شکل‌گیری مرکز علم هیوریکا به دانشگاه هلسینکی و دانشمندان آن باز می‌گردد که با مراکز علم زیادی در اقصی نقاط جهان آشنا شدند. اولین جرقه توسط تعدادی از اساتید فیزیک با برگزاری ۸۲ نمایشگاه در خانه دولت شهر هلسینکی از بیستم لغایت بیست و ششم ماه می ۱۹۸۲ زده شد. در پاییز همان سال پروژه احداث مرکز علم فنلاند با حمایت آکادمی فنلاند، وزارت آموزش و بنیادهای مختلف دیگر آغاز شد و این پروژه سبب استقرار مرکز بنیاد مرکز علم فنلاند در سال‌های ۱۹۸۴-۱۹۸۳ گردید. اعضای اصلی موسس این بنیاد، دانشگاه هلسینکی، دانشکده فناوری، فدراسیون دانش آموختگان و کنفدراسیون صنایع بودند.
سال ۱۹۸۴شهر وانتا پیشنهاد شهر میزبان مرکز علم و سرمایه‏گذاری جزئی و اختصاص یک سایت برای مرکز علم را ارائه داد. در سال ۱۹۸۵ یک مسابقه معماری برای ساختمان مرکز علم برگزار شد و از این میان طرح هیوریکا (Heureka) برگزیده شد.
طرح داخلی مرکز علم سال ۱۹۸۶ تکمیل شد. فونداسیون ساختمان، اکتبر ۱۹۸۷ گذاشته شد و کار ساخت و ساز آن یک سال بعد به پایان رسید. فضای کلی ساختمان ۸۲۰۰ متر مربع می‏باشد و از این مقدار ۲۸۰۰ متر مربع به فضای نمایشگاهی اختصاص دارد. مرکز علم فنلاند بیست و هشتم آوریل ۱۹۸۹ به روی عموم گشوده شد.

فضای داخلی ساختمان

سالن اصلی نمایشگاه حدود ۲۰۰ اثر مرتبط با زمینه‌های مختلف علمی دارد. نمایشگاه اصلی موزه به صورت کامل در سال ۱۹۹۹ بازسازی شد، اما هر ساله تغییرات کوچکی در سالن نمایشگاه اصلی داده می‏شود. موضوعات عبارتند از، هضم و عملکرد روده‏ها و تولید پول و ترافیک. نمایشگاه ” باد در روده”، در راستای همکاری با انجمن پزشکی فنلاند Duodecim طراحی شده‌است. نمایشگاه “درباره یک سکه” بمنظور همکاری با ضرابخانه فنلاند و به مناسبت یکصدومین سالگرد این شرکت پیاده سازی شد.
بمنظور گرامیداشت بیستمین سالگرد افتتاح هیوریکا، بخش جانبی نمایشگاه اصلی با عنوان هیوریکا کلاسیک در سال ۲۰۰۹ گشایش یافت.

علاوه بر نمایشگاه اصلی، دو نمایشگاه موقت نیز در این مرکز وجود دارد. موضوعات نمایشگاه‌های موقت: گذشته دایناسورها، انسان ، ورزش، جنگل، هنر فیلم، پرواز و فرهنگ‏های باستانی بوده‏است. موفق‏ترین نمایشگاه از زمان بازگشایی هیوریکا، نمایشگاه دایناسور بوده است. برای مثال این نمایشگاه در سال ۲۰۰۱، چهارصد و شش هزار بازدید کننده داشته‏است.

پلان نمایشگاهی

سالن مخروطی (درباره سکه، شهر ‏هوش، تحت پوشش) (Wind in the Bowels, About a Coin, Intelligent City, Under Cover!)
سالن ستونی (بازی‏های زمستانی، هیوریکا کلاسیک، علم بر روی کره)
سالن طاقی (خطر کنیم یا نکنیم) (To Risk or Not to Risk?)
فضای باز پارک علم گالیله ( در فصل تابستان) Outdoor area Science Park Galilei

نمایشگاه‏ها

خطر کنیم یا نکنیم : To risk or not

در این نمایشگاه موضوع در سه مرحله دنبال می‏شود: خطر چیست، شجاعت فردی و خطرهای مشترک.
خطر چیست؟ بر اساس تعاریف، خطر وجود ندارد و یا هنوز به وجود نیامده است. وقوع آن محتمل است اما برای آینده می‏باشد و تصادفی است. هیچ چیز به تنهایی خطر نیست، اما همه چیز می‌تواند به یک خطر تبدیل شود. بنابراین تعریف آن سخت است. در اینجا در بخش اول از این نمایشگاه، شاهد سه جهان مختلف خطر و حتی یک فرمول ریاضی برای محاسبه آن خواهید بود! که البته بدان معنی نیست که آن را در تمام شرایط بتوان به کار گرفت.

بازی‏های زمستانی:Winter Games

نمایشگاه ورزش‌های زمستانی به معرفی فرهنگ ورزش‏های زمستانی و پدیده‌های مختلف زمستان به شیوه‏ای متفاوت می‏پردازد. شما می‏‌توانید مهارت‌های خود را در حدود ۲۰ نمایشگاه – مانند یک اسکی پرش در هولمنکولن یا یک اسکیت نمایشی، در لباس یک رقابت واقعی امتحان کنید. شما می‌توانید مهارت‌های خود را در ورزش های مختلف ارتقا داده و با دوستان خود در سرعت، تعادل و دقت به رقابت بپردازید. گرچه این نمایشگاه تنها منحصر به ورزش نیست و فعالیت‏های سرگرم کننده زمستانی دیگری از قبیل ساخت کلبه اسکیموها و پرتاب گلوله برفی به سوی هدف را نیز شامل می‏شود.

دیالوگی با زمان- هنر سالخوردگی:  Dialogue with time- The art of aging

“دیالوگی با زمان” نمایشگاهی منحصر به فرد در زمینه‌ی یکی از مهمترین تم‏های زندگی امروزی، سالخوردگی است. این نمایشگاه اطلاعاتی در خصوص ماهیت پیری رائه می‌دهد، همدلی با شهروندان کهن‏سال را افزایش می‏دهد، تلاش می‏کند بر تعصب غلبه نمایند و یک گفتگوی میان‏نسلی را پرورش‏ ‏دهد و نیز آگاهی از احتمالات مربوط به پیری را افزایش می‏دهد. : تسهیل‏کنندگان این نمایشگاه بهترین کارشناسان در این زمینه هستند، شهروندانی با بیش از ۷۰ سال سن.

هیوریکا کلاسیک: Heureka Classic

این نمایشگاه به نمایش پدیده های مختلف فیزیکی که می‏تواند  بر روی یک بدن یک آزمایش شود می‏پردازد. این نمایشگاه قصد دارد توجه ناظر را به سوی عملکرد مغز، حواس و ایجاد یک پدیده شگفت انگیز در داخل سر ما جلب نماید.

زیر پوشش: Under Cover

نمایشگاه “زیر پوشش” شما را با سطوح مختلف پوشش با روش‌ها و نمونه‏های توسعه یافته توسط آژانس تحقیقات دفاعی فنلاند آشنا می‏سازد. هر سطح از پوشش با یک نمونه از قلمرو حیوانات نشان داده‌است. از طریق تکامل، حیوانات راه‌های موثری را برای محافظت از خود در برابر شکارچیان و دشمنان توسعه داده‏اند . شما نیز با مکانیسم‌های دفاعی توسعه یافته توسط انسان آشنا خواهید شد و آنها را برای خودتان می‏توانید امتحان کنید.

نمایشگاه شهر هوشمند: The Intelligent City

نمایشگاه شهر هوشمند به چگونگی استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در عملکرد شهر در حال توسعه، ترافیک، ایمنی، بهره وری انرژی و دوستی زیستی می‏پردازد.

درباره یک سکه : About a coin

نمایشگاه سکه به بازدید کنندگان اطلاعاتی در خصوص نحوه‏ی تولید پول و کیفیت آن ارائه می‏دهد. نمایشگاه ” درباره یک سکه” با همکاری ضرابخانه فنلاند به مناسبت یکصدمین سالگرد ضرابخانه ایجاد شده‌است.

علم بر روی کره : Science on Sphere

پدیده های جهانی بر روی سطح یک کره غول پیکر
علم بر روی یک کره، یک سیستم نمایش‏گر جهانی است که در ایالات متحده توسط اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) طراحی شده است. این سیستم شامل چهار ویدئو پروژکتور است که تصاویر متحرک از سطح زمین، اقیانوس‌ها، جو زمین و نجوم را بر روی سطح سفید یک کره بزرگ منعکس می‌کنند.

فضای باز نمایشگاهی

فضای باز نمایشگاهی هیوریکا، پارک علم گالیله، سال ۲۰۰۲ افتتاح شد. این منطقه از مرکز، سالانه در فصل تابستان مورد بازدید قرارمی‌گیرد. گالیله یک نوع “زمین بازی علمی” است. در فضای۷۵۰۰ متر مربعی تعداد آثار زیادی وجود دارد که غالب آنها در زمینه عنصر اصلی” آب” می باشد. نمایشگاه در خصوص پدیده‌های ریاضی، فیزیک و موسیقی است. در فضای باز پارک پلاتر شن و ماسه و یک باغ با گونه‏های متعددی از درختان با میوه‏های مخروطی از نیمکره شمالی وجود دارد.

در فضای مقابل هیوریکا، یک پارک سنگی، مشتمل از نمونه‏های معمول و نادر از سنگ‏های یافت شده در بستر فنلاند وجود دارد. سنگ‏ها بازتاب ‏کننده پراکندگی آنها در نواحی مختلف جغرافیایی فنلاند هستند. مجموع آنها حدود ۱۲۵ قطعه و بازدید از این قسمت رایگان است. در بخش ورودی، بازدید‌کنندگان با باغ گیاهان طراحی شده پایا چند ساله منطبق با طبقه بندی تاریخی روبرو می‏شوند.

افلاک نما

در این افلاک‏نمای نیمکره‏ای فیلم نجوم به نمایش در می‏آید تا سال ۲۰۰۷ این فیلمها به کمک پروژکتورهای اسلایدی در فضای ۵۰۰ متر مربعی نشان داده می‏شد. در انتهای سال ۲۰۰۷ افلاک‏نما بازسازی شد و به یکی از مدرن‏ترین افلاک‏نماهای دیجیتالی جهان تبدیل شد. ظرفیت افلاک‏نما ۱۳۵ صندلی می‏باشد.

فعالیتهای جانبی

مرکز علم هیوریکا در کنار نمایشگاه‏ و افلاک نما اقدام به برگزاری تئاتر علمی، روز علم و تعطیلات علمی می‏نماید. در فصل تابستان نیز کمپ‏های علمی در این مرکز سازماندهی می‏شوند. سخنرانی‌های عمومی نیز به صورت منظم در تالار گفتگو انجام می‏شود. امکان برگزاری سمینار، نشست‏های علمی با ظرفیت ۲۲۰ نفر در تالار گفتگوی هیوریکا وجود دارد. از سایر بخش‌های این مرکز می‏توان به فروشگاه و رستوران اشاره کرد.

بازدیدکنندگان

از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۱۱، به طور میانگین حدود ۲۸۰،۰۰۰ نفر هر سال از مرکز علم هیوریکا بازدید کرده اند. در مجموع بیش از ۲۲ میلیون نفر از نمایشگاه‏های هیوریکا در داخل و خارج از فنلاند بازدید کرده‏اند. به طور متوسط از ۲۸۰،۰۰۰ نفری که هر ساله از هیوریکا بازدید می‌کنند، بیش از نیمی از این تعداد خانواده‏ها، یک چهارم دانش‌آموزان مدارس، حدود ۱۰ درصد بازدیدکنندگان هماهنگ شده، ۶ تا ۱۰ درصد بازدید کنندگان خارج از کشور که بالاترین درصد از روسیه و استونی هستند و بقیه بازدید‌کنندگان نیز به صورت انفرادی هستند. تعداد بازدید کنندگان تحت تأثیر عواملی مانند وضعیت اقتصادی، آب و هوا، بودجه گردش و دسترسی و امکان حضور گروه های مدرسه است.

هزینه بازدید از موزه

هزینه بازدید موزه برای بزرگسالان (بزگتر از ۱۵ سال) ۲۲ یورو، کودکان (۱۵- ۶ سال)، دانشجویان، مستمری‌بگیران، سربازان و افراد بیکار، ۱۵یورو و کودکان زیر ۶ سال به همراه یک بزرگسال رایگان است.

ساعات بازدید

این موزه دوشنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۰ الی ۱۷، پنجشنبه ۱۰ الی ۲۰ و جمعه ۱۰ الی ۱۸ برای عموم باز است.
برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت https://www.heureka.fi/?lang=en مراجعه نمایید.